आफ्नो password को सुरक्षा कसरी गर्ने ?

तपाईं कम्प्युटर प्रयोग गर्नु हुन्छ भने पासर्वडकोबारे अवश्य जानकारी राख् नु हुन्छ र कि password भनेको तपाईको गोप्य हुनु पर्छ । पासवर्ड आफुले बाहेक अरु कसैलाई थाहा दिनु हुँदैन । मानिसहरुमा सधैं पासवर्ड राख्दा जहिल्यै आफ्नो प्यारो बस्तु, मनपर्ने ठाउँ, आफ्नो गलफ्रेण्ड वा व्याइ फ्रेण्डको नाम राख् ने वा आफ्नो फोन नं या मोवाइल नंम्बर राख् ने गरेको हुन्छ । यस्ताहरु सजिलै अरु अन्दाज गर्न सक्ने शब्दहरु कहिल्यै नराख् नुस र जहिले पनि बुझ्ने मान्छेलाई यो चिन्ता रही रहन्छ कि राम्रो तथा सुरक्षित password कसरी छान्ने जुन अरुले guess गर्न नसकोस र अझ Password Crackers हरुले Crack गर्न नसकोस ।

पासवर्ड सजिलो अथवा असुरक्षित छ भने जहिले चोरी हुने डर रही रहन्छ, Password Cracker हरुसँग यस्ता धेरै टूल्सहरु हुन्छन र सजिलो password भएमा उनिहरुले सजिलै सँग तपाईंको Password Crack गरी दिन्छन त्यसैले Password छान्दा हामीले जहिले पनि अरुले अन्दाज गर्न नसकिने तथा अली सुरक्षित छान्नु एकदमै जरुरी हुन्छ । हुन त Cracker हरु जस्तो-सुकै Password हरु पनि Crack गर्न सक्षम हुन्छन तर अली गार्हो र सुरक्षित password भयो भने उनिहरुलाई पनि Crack गर्न धेरै टाईम लाग्न सक्छ । त्यसैले यहाँ password लाई कसरी सुरक्षित बनाउन सकिन्छ अथवा भनौ कस्तो password धेरै सुरक्षित हुन्छ ?

असुरक्षित तरिका

आफ्नो Password कहिले पनि आफु अथवा आफ्नो परिवार सँग सम्बन्धित हुनु हुँदैन । Cracker हरुले Password Crack गर्दा सबभन्दा पहिला यसैको सहारा लिन्छन । यस्ता खराब Password को उदाहरण : तपाईंको नाम, उपनाम, जन्मस्थान, परिवारको नाम आदी ।

Common Words तथा छोटो शब्दहरु त्यती सुरक्षित हुँदैनन र Cracker हरुले सजिलै यसलाई थाहा पाउछन त्यस्ता शब्दहरु जस्तै : Dragon, Secret, Cheese, God, Love, Sex, Life  आदी ।

Password लाई शब्दहरुको भिन्न रुप दिएर सुरक्षित बनाउन खोजिन्छ र यस्ता शब्दहरु Dictionary हरुमा मेल खाँदैनन पनि तर यस्ता साधारणा शब्दहरु पनि सजिलै Crack हुन सक्छन । उदाहण : Dr0wssap, L0ve, S3cr3t, Dr@Gon

आफ्नो Password सुरक्षित दुई शब्दहरुलाई जोडेर पनि बनाउन खोजिन्छ र यस्ता Password माथिका भन्दा अली सुरक्षित हुन्छन पनि तर यो पनि पूर्ण सुरक्षित तरिका भने हैन यस्ता Password हरुको उदाहरण : Whatfor, Divineright, Bigpig, Ilove, Farfetched, Catspajamas आफुले पहिला प्रयोग गरिसकेको Password फेरी कहिले पनि प्रयोग गर्ने नगर्नुहोस्, धेरै जस्तोले सबै जसो A/C हरुमा एउटै Password राख् ने गर्दछन तर यो एकदम ठीक होइन ।

सुरक्षित तरिका :

©       जहिले पनि तपाईंको Password सुरक्षित छैन भन्ने लाग्छ भने त्यहि बेला आफ्नो Password तुरुन्तै चेन्ज गरिहाल्नुहोस् ।

©       आफ्नो मेलमा आएका लिन्कहरुमा र Chat गर्दा आएका Link हरुमा कहिले पनि क्लिक नगर्नुहोस् वा अनावश्यक फारमहरु नभर्नुहोस ।

©        आफ्नो Password लाई त्यस्ता ठाउँहरुमा कहिले पनि नलेख् नुस जहाँ अरुले सजिलै भेट्न सक्छन । यदि लेखेरै राखने बानी छ भने पनि अरुले नभेट्टाउने ठाउमा लक गरेर राख्नने गर्नुहोस् ।

©       यो एउटा एकदम सुरक्षित उपाए हो कि तपाईंले आफ्नो Password लाई नियमित रुपमा Change गर्ने गर्नुहोस् ।

©       तपाईको पासवर्ड कम्तीमा पनि १/१ महिना वा कम्तिमा ३/३ महिनामा तपाईको पासवर्ड परिवर्तन गरि राख् नुहोस ।

©       आफ्नो Password मा सकेसम्म वर्डहरु नम्बर र स्पेशल Character हरु मिक्स गर्नु गर्नुहोस् । तर कुनै कुनै साईटहरुले Password मा स्पेशल Character हरु सपोर्ट नगर्ने हुन्छ यो भने ध्यान रा ख् नुहोस् ।

©       Password मा Small Letter र Capital Letter हरु मिक्स गर्न पनि सक्नु हुन्छ र सकेसम्म Password लामो नै होस् जसले गर्दा Cracker हरुलाई Guess गर्न गार्हो होस् ।

©       सबभन्दा सुरक्षित Password भनेको शब्द भन्दा वाक्य नै हो र यदि सिस्टमले Support गर्छ भने वाक्य नै राख् ने गर्नुहोस् जस्तै : "I have passed the exam." यस्मा पनि बिच बिचमा नम्बरगरु जोड्न सक्नु हुन्छ र लामो वाक्य छ भने झन सुरक्षित हुन्छ र Cracker हरुलाई यस्ता Password Crack गर्न गाह्रो हुन्छ ।

---